Michelangelo ile Leonardo’nun üstünlük yarışında genç bir ressam: Raffaello

İtalya’nın Floransa kentinde 1504 yılında Michelangelo ile Leonardo üstünlük çekişmesi sıralarında, kente Urbino’daki Umbria okulunun ustası Perugino’nun atölyesinde eğitim görmüş olan Raffaello geldi ve kendisini rekabet ortamı içerisinde buldu. Leonardo 31, Michelangelo 8 yaş Raffaello’dan büyüktü ve hayallerin ötesinde olan sanat eserleri yaratıyorlardı. Leonardo’nun engin bilgisine, Michelangelo’nun gücüne sahip değildi ancak, cesaretini yitirmedi. Bazı açılardan bu iki ustanın gerisinde olduğunu bilse de, öğrenmek için kararını vermişti. Anlaşılması ve geçinmesi zor olan bu iki ustadan farklı olarak Raffaello Sanzio, yumuşak huyluydu. Böylece kendini sanat koruyucularına daha kolay kabul ettirme imkanı vardı.

Raffaello’nun en önemli eserlerine bakıldığında, fazla çaba harcanmadan yapılmış izlemini verir. Fakat, tabloların basit görünmesinin ardında, derin bir düşünce, dikkatli hesaplama ve büyük bir sanatsal bilgelik vardır.

Floransa’da birkaç yıl kaldıktan sonra Roma’ya giden Raffaello’dan II.Julius, Vatikan’daki bazı odaların duvarlarını süslemesini istedi. Günümüzde Stanza adı ile tanımlanan bu odaların duvarlarına ve tavanına yaptığı freskolar ile üstün tasarım ve kompozisyon alanlarındaki yeteneğini gözler önüne serdi.

Raffaello’nun güzellik kavramı Peri Galateia

Raffaello’nun bir başka önemli eseri olan ‘Peri Galateia’, Agostino Chigi adındaki zengin bir bankacının, günümüzde ‘La Farnesina’ olarak tanınan villasına yaptığı freskodur. Raffaello resmin konusunu, Angelo Poliziano tarafından yazılan ve Botticelli’nin ‘Venüs’ün Doğuşu’ adlı eserinde esinlendiği şiirin bir dizeyi seçmiştir. Şiirin bu dizesinde, sakar dev Poliphemos’un aşk şarkısı söylediği güzel deniz perisi Galateia, iki yunusun çektiği araba ile dalgaların üstünden süzülürken, şarkı ile alay eder. Deniz tanrıları ile perilerden oluşan neşeli topluluk, Galateia’nın çevresini sarmıştır.

Usta sanatçı Raffaello, Galateia’yı bu resimde neşeli arkadaşları ile betimlemiştir. Bu resimdeki her figür başka bir figürü dengeler, her harekete karşılık bir başka hareket karşılık verir. Sağ ve soldaki çocukların birbirlerinin hareketlerini yansıtması gibi, arabanın yanında yüzen çocuk da, resmin en üstünde uçan çocuğa karşılık oluşturuyor. Peri Galateia’nın çevresinde dönen deniz tanrıları içinde aynı durum söz konusu.

Tanrılardan ikisi kenarda boru üflerken, ön ve arka plandaki çiftler sevgi ile kucaklaşmaktadır. Tüm bu hareketliliğin, Galateia’nın görünümüne yansıtılarak özetlenmiş olması esas hayran bırakan şeydir. Freskonun solundan sağına doğru ilerleyen arabadaki Galateia’nın üstündeki örtü rüzgarda geriye doğru uçuşmaktadır. Garip aşk şarkısını duyan Galateia, başını geriye çevirerek gülümser. Kanatlı çocukların okları, Galateia’nın tuttuğu dizginlere kadar, sahneyi meydana getiren tüm çizgiler, resmin tam ortasında bulunan Galateia’nın yüzüne odaklanmaktadır. Raffaello ustaca kullandığı sanatsal yöntemleri ile freskonun genelinde karışıklık yaratmadan, kesintisiz akışkan hareket etkisini yakalamıştır.

Kompozisyondaki ustalığı, figürlerin yerleştirilmesindeki üstün becerileri nedeni ile çağlar boyunca herkesi kendine hayran bırakan Raffaello’nun bir başka hayran bırakan özelliği de, eserlerindeki figürlerin güzelliğidir. E.H. Gombrich’in ‘Sanatın Öyküsü’ adlı kiabından edinilen bilgilere göre, Galateia’yı bitirdikten sonra Raffaello’ya böyle güzel bir modeli dünyanın neresinden bulduğu sorulmuştur. Bu soru üzerine cevap veren Raffaello, belirli bir modeli kopyalamadığını, kendi kafasında oluşturduğu belirli bir güzellik kavramından yola çıktığını söylemiştir. Burada sanatçı, doğayı aslına sadık kalarak betimlemekten vazgeçerek, hayalinde oluşturduğu  güzellik anlayışını uygulamıştır. Raffaello, idealleştirdiği şeylerin canlılığını ve içtenliğini korumayı başarmıştır. Raffaello, bu başarısı ile yüzlerce yıl ününü sürdürmüştür.