Belgesel niteliğinde sergi

Pera Müzesi ve İstanbul Araştırmaları Enstitüsü tarafından düzenlenen “İstanbul’da Deniz Sefası: Deniz Hamamından Plaja Nostalji “ başlıklı sergi, plaj kavramı üzerinden İstanbul’un sosyokültürel yapısındaki değişimleri ele alıyor. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü arşivi ile çeşitli koleksiyonlardan derlenerek gerçekleştirilen sergi, İstanbul’da deniz hamamından plaja geçiş sürecinin öyküsünü anlatıyor.

İstanbul denizle çevrili bir kent olmasına rağmen, Osmanlı döneminde denize girmek uzun zaman boyunca yasaktı. İstanbul’da halk, ancak 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra denize girebilmeye başlamıştı. O da tahta perdelerle ayrılan ‘deniz hamamları’ ile olmuştu. Önceden seyirlik, ticaret gibi kavramları anımsatan deniz, Cumhuriyet ile birlikte farklı bir boyuta geçmeye başladı. Cumhuriyet ile hayata geçmeye başlayan laik toplum anlayışı sayesinde insanlar daha özgür ve belirgin oldu.

Bir devrim niteliğinde

Deniz hamamlarını bırakarak plaja geçiş ise, bir devrim özelliğine sahipti. Rus ihtilali sırasında ülkelerinden kaçarak İstanbul’a gelen pek çok Rus, kentte çeşitli kültürel etkileşimde neden olmuştu. Bunlardan birisi ise, plaj kültürüydü. Rusların plaj alışkanlıkları ile İstanbul’da yaşayan halk da denizle buluşmaya başlamıştı. Böylece deniz hamamları 1920’lerden beri değişime uğrayarak,  kadın ve erkeğin birlikte denize girdiği plajlara dönüştü.

İstanbul’da yaşayan halkın plaj kavramını kısa sürede benimsemesiyle birlikte kendine özgü plaj modası ve kültürü oluştu. Deniz, kent yaşamının bir parçası olarak, İstanbul’da farklı bir özgürlük atmosferi yaratmıştı. İstanbul’a plaj kültürü 1960’lı yıllara değin altın çağını yaşayıp değişime uğrayarak günümüze kadar geldi.

Cumhuriyet ile birlikte yaşam alışkanlıklarındaki köklü değişime ışık tutan belgesel niteliğindeki İstanbul’da Deniz Sefası sergisini, Pera Müzesi’nde 5 Nisan – 26 Ağustos 2018 tarihleri arasında ziyaret edebilirsiniz.