Çanakkale Savaşı'nda askeri teknoloji

18. Mart Çanakkale Zaferi'nin 108. yıl dönümü nedeniyle, Çanakkale Savaşı'nın kazanılmasında kahraman askerlerimizin kullanmış olduğu askeri silahları derleyerek, o dönemin askeri teknolojisini de öğrenmiş olduk...

1903 Model Türk Mavzeri

Medyadan edinilen bilgilere göre; 1903 model Türk mavzeri, 19. yüzyılın sonlarında başlanan Alman tüfeği alımlarının başlaması zincirinin bir halkasını oluşturur. Mauser firmasının (Waffenfabrik Mauser) ürettiği 1887, 1890 ve 1893 model Türk mavzerlerinin ardından; 1898 yılında yapılan bir kontratla, 1903 model Türk mavzerlerinin satışı konusunda anlaşılmış ve aynı yıl Osmanlı Devleti’ne 200.000 tüfek gönderilmiştir. 1903-1911 yılları arasında toplam 208.717 adet 1903 model Türk mavzeri üretilmiştir.

Osmanlı Devleti Kasım 1914'te savaşa girdiğinde elindeki toplam tüfek sayısı 571.889'du. ( Tüfeklerin  341.174 adedi seyyar ordu birliklerinin elindeki büyük ve küçük çaplı mavzerler geri kalan birliklerde çeşitli çap ve cinste tüfekler bulunuyordu) Osmanlı Ordusu'nun büyük bir kısmı 1903 model Türk mavzeri ile donatılmıştır ve Çanakkale muharebelerini kazanan muzaffer 5. Ordu'nun esas piyade tüfeği, bu tüfek olmuştur.

1903 model Türk mavzeri; yaklaşık 1.23 m uzunluğunda, 4 kg ağırlığında bir tüfektir. Namlusunun uzunluğu 75 cm’dir. 5 mermi kapasiteye sahip olup, 1893 model kurma (bolt-action) sistemini barındırır. Sağ elle kullanım için geliştirilmiş ve tasarımı bu kullanıma göre dizayn edilmiştir. Tüfeğin azami menzili 2.000 metre olup, 7,65 mm’lik mermi kullanır.

1903 Model Mauser Süngüsü

1903 model Türk mavzeri, orduda büyük nam salan ve sıkça kullanılan bir tüfek haline gelmiş, askerlerimiz bu tüfekle Çanakkale Muharebeleri gibi büyük bir zafere nail olmuşlardır. Yalnızca Çanakkale Muharebeleri’nde değil, Kafkaslardan Arap çöllerine kadar tüm Osmanlı cephelerinde bu tüfek; askerlere büyük bir avantaj sağlamıştır. Eskiden kullandıkları Martini Henry tüfeğine kıyasla, daha hızlı atış imkanı ve daha uzun bir menzil sağlayan bu tüfek, tutukluk yapma oranını azalttığından dolayı sürekli tercih edilir hale gelmiştir. Yabancı menşeili tüfekler de ordu içinde bulunmakla birlikte (Mosin-Nagant, Lee-Enfield vb.) bunların sayısı mavzerlerden daha azdır ve hiçbiri bu kadar nam salmamıştır.

Bu mavzerler, şanlı Türk ordusunun Kurtuluş Savaşı’nda da kullanılmış ve daha sonraları namluları değiştirilerek 8 mm’lik versiyonları envantere girmiştir. 1950’li yıllara kadar değişik versiyonları kullanılan bu tüfek, yarı otomatik M1 Garand’ların ordu envanterine girmesiyle, depolara kaldırılmış ve eğitim amaçlı kullanılmaya devam edilmiştir. 1903 model Türk mavzerleri, günümüzde ülkemizde bulunmamaktadır. Fakat yurt dışındaki koleksiyoncularda bu tüfeği görmek mümkündür.

Kurtuluş Savaşı sırasında Mustafa Kemal paşa, 1903 model Türk mavzeri ile nişan alıyor.

Birinci Dünya Savaşı'ndaki Osmanlı askerinin klasik teçhizatı. Sırt çantası, matara, kasatura (süngü) ve kütüklük gibi eşyalardan oluşan bu teçhizatın en önemli öğesi tüfektir. Resimdeki askerin elinde 1903 model Türk mavzeri mevcuttur.

Çanakkale Muharebeleri esnasında Osmanlı askerlerinin bir foroğrafı. Sağda duran tüfeklerin 1903 model Türk mavzeri olduğunu görmek mümkündür.

Gazze siperlerindeki Osmanlı askerleri. Erlerin karşısında 1903 model Türk mavzerlerini görmek mümkündür.

Kaynak: Çanakkale Muharebeleri 1915